Het eerste blauwe dak in Vlaardingen: wateroverlast tegengaan door klimaatbestendig bouwen

Klimaatverandering brengt verschillende uitdagingen met zich mee. De stijgende hoeveelheid neerslag is er daar één van. Steeds vaker zien we de beelden van wateroverlast, ondergelopen straten en kelders. “Het grootste gevaar komt niet vanuit de zee, maar van boven.”

De hoeveelheid neerslag in Nederland is de afgelopen 108 jaar met maar liefst 27% gestegen (Compendium voor de Leefomgeving, 2018): van 695 mm neerslag in 1910 naar bijna 874 mm neerslag in 2017 (dat betekent 874 liter per vierkante meter). De verwachting is dat de hoeveelheid neerslag blijft stijgen en dat er steeds meer hevige regenbuien plaatsvinden. Zeker in dichtbebouwde gebieden als steden is dat een probleem. Het regenwater kan daar moeilijk de grond insijpelen en vindt in plaats daarvan zijn weg naar het riool. Het riool kan een grote hoeveelheid water niet altijd direct verwerken, waardoor het overstroomt en er water op straat komt te liggen.

Gelukkig zijn er oplossingen om wateroverlast tegen te gaan en buurten in die zin klimaatbestendig te maken. Bart de Leede en Roël de Leede van gemeente Vlaardingen en Marcel Houtzager en Walter Vincent van het Hoogheemraadschap van Delfland vertellen enthousiast over één van deze oplossingen: het blauwe dak, dat gerealiseerd wordt op het appartementengebouw van nieuwbouwproject Mariskwartier in de binnenstad van Vlaardingen.

Wist je dat er in Vlaardingen circa 14% meer neerslag valt dan elders in het land? Dat heeft te maken met verschillende oorzaken, zoals de geografische ligging en de aanwezigheid van industrie. In 2017 viel ruim 1000 mm neerslag in de stad (dus 1000 liter neerslag per vierkante meter).

Klimaatbestendig bouwen en wateroverlast tegengaan

Mariskwartier bestaat uit eengezinswoningen en appartementen. Op het lagere appartementencomplex van het project komt een blauw dak.  Een mooie oplossing in het toekomst- en klimaatbestendig maken van de stad: iets waar de heren zich allen voor inzetten. “Een blauw dak houdt regenwater vast, waarna het vertraagd wordt afgevoerd. Op die manier krijgt het riool bij extreme regenbuien langer de tijd om het water te verwerken”, legt Bart uit. “Het blauwe dak op Mariskwartier kan 25.000 liter aan water opvangen.” Marcel vult aan: “We krijgen steeds meer intensieve buien en langere periodes van droogte. Als je een toekomst- en klimaatbestendige stad wil, dan moet je niet alleen voor vandaag, maar ook voor morgen en overmorgen bouwen. Het grootste gevaar komt niet vanuit de zee, maar van boven. Daarom willen we van de stad een spons maken.” Bart Knikt: “Dat doe je onder andere door het aanleggen van dit soort daken, maar ook door bijvoorbeeld tegels eruit te halen. Het vraagt om minder verharding en meer verzachting en ook om een actieve inzet van bewoners. Een groot oppervlakte is immers particuliere grond. Naast het klimaatbestendig inrichten van de openbare ruimte, moeten we bewoners bewust maken van de problematiek en ze stimuleren om hun tuinen te vergroenen.”

Kan een dak al dat water wel dragen?

Het blauwe dak op Mariskwartier is het eerste blauwe dak in Vlaardingen. De heren vertellen vanuit hun ervaring dat ontwikkelaars en bouwers een blauw dak toch vaak eng vinden, want kan een dak al dat water wel dragen? “Maar als je naar het bouwbesluit kijkt moeten daken ook bestand zijn tegen sneeuwbelasting. Een zware regenbui op het dak bergen is hierdoor constructief geen probleem”, zegt Marcel. “Daarmee geeft Van Wijnen met Mariskwartier toch wel een voorbeeld: je hoeft niet bang te zijn, het kan gewoon!”

Marcel Houtzager

“Zoals nu ook gezegd wordt dat nieuwbouwwoningen gasloos moeten zijn, moet er ook klimaatadaptief gebouwd worden. Die beweging en bewustwording moeten we met z’n allen op gang brengen.”

Naast een blauw dak worden er nog andere maatregelen genomen om wateroverlast tegen te gaan. “We hebben op drie niveaus gezocht naar kansen: onder de grond, op de grond en op het dak”, vertelt Walter. “De grond waar Mariskwartier op gerealiseerd wordt moest opgehoogd worden. Doordat deze straten hoger komen te liggen, blijft het hier droog bij extreme neerslag. We hebben samen uitgezocht wat we konden doen om wateroverlast in de omliggende, lager gelegen straten te voorkomen.“ Roël vult aan: “Er worden verkeersdrempels op strategische plekken geplaatst en tussen de nieuwbouw- en bestaande straten komt een extra bergingsriool. Wat betreft watercompensatie hebben we binnen de mogelijkheden het maximale uit het gebied weten te halen. Laat het een voorbeeld zijn voor andere projecten in de toekomst.”

Geen verplichting

Vlaardingen kent verschillende plekken waar wateroverlast voorkomt. Zo ook in de binnenstad. Toch was het voor de realisatie van Mariskwartier geen verplichting om maatregelen te nemen om regenwater op te vangen. “Het gebied waar Mariskwartier gerealiseerd wordt was voor 100% verhard en wordt – op een aantal groenvoorzieningen na – nu opnieuw volledig verhard. Omdat het gebied daarmee niet ‘verslechtert’ is er geen eis voor het realiseren van watercompensatie”, legt Roël uit. “Maar als je te werk gaat vanuit die gedachten, word je nooit klimaatbestendig.” Bart knikt: “Als je op een eis zou wachten heb je straks misschien vijf jaar gewacht, maar daarmee dus ook vijf jaar kansen misgelopen.”

De gemeente en het Hoogheemraadschap van Delfland opperden het idee voor een blauw dak. “Het ontwerp van Mariskwartier was al bijna gereed”, vertelt Walter. “Toch stonden Van Wijnen en Woningstichting Samenwerking ervoor open en werden de mogelijkheden voor een blauw dak verder verkend, dat vind ik bijzonder! Van Wijnen en Woningstichting Samenwerking hadden het lef om buiten het boekje te denken.” Bart voegt toe: “Het klimaatbestendig maken van de stad is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. Dat we zo tot elkaar zijn gekomen en samen tot nieuwe oplossingen zijn gekomen, dat vind ik mooi!”

Ander nieuws

19 april 2024

Kijkdag Het Palet Alkmaar

Op 17 april werd er voor toekomstige bewoners van Het Palet aan de Picassolaan in Alkmaar een kijkdag georganiseerd. Op…

Lees verder

18 april 2024

Natuur als buur: het belang van natuurinclusieve leefomgevingen 

Natuurinclusieve buurten zijn gezonder, aantrekkelijker en zorgen voor meer sociale cohesie. Ze dragen bij aan een gezond ecosysteem. Als buurtontwikkelaar…

Lees verder

15 april 2024

Drukbezochte Techniekdag Groenlo

Zaterdag 13 april vond de Techniekdag Achterhoek plaats in Groenlo. Veel geïnteresseerden bezochten Rouwmaat & Klein Gunnewiek. Op deze locatie…

Lees verder