Hoe ontwikkel je duurzame en leefbare buurten en wijken?

09:07

12-03-2025

Hoe maak je van een buurt meer dan een verzameling woningen? Volgens Rogier Meeuse, projectontwikkelaar bij Van Wijnen, draait duurzame wijkontwikkeling niet alleen om het neerzetten van energiezuinige huizen. Duurzaamheid gaat hand in hand met leefbaarheid: oog hebben voor de sociale samenhang in een wijk. In dit blog deelt Rogier inspirerende inzichten en voorbeelden van projecten waarin leefbaarheid écht centraal staat. Van Wijnen bouwt aan sterke buurten en wijken waar mensen met plezier samenleven – nu en over tientallen jaren. Toekomstbestendig bouwen noemen we dat!

Sociale cohesie

“Duurzame wijken ontwikkelen begint wat mij betreft bij diversiteit in doelgroepen – denk aan starters, gezinnen, doorstromers en senioren. Daarmee ontstaat er een leefbare wijk met een goede sociale cohesie. Samenhang creëer je ook door het toevoegen van ontmoetingsmogelijkheden. Een goed voorbeeld van deze aanpak vind ik Ons Stadsgezicht in Harderwijk, een ontwikkelproject waarin Van Wijnen op dit moment 193 gevarieerde huur- en koopwoningen bouwt. Gemeente Harderwijk stelde bij de uitvraag community building als voorwaarde, met senioren als belangrijke doelgroep.”

Pluk- en moestuinen

“Voor ons ontwikkelteam een mooie kans om de opgave breder te trekken. Om verbinding te creëren tussen ouderen en andere bewoners, zoals gezinnen en jongeren. We betrokken welzijnsorganisatie Zorgdat erbij, een lokale partij met veel ervaring in community building. Samen bedachten we in grote lijnen de inrichting van de openbare ruimte, met name de twee binnenterreinen in het hart van het plan. Het idee omvatte pluktuinen, moestuinen, een jeu de boules-baan en ontmoetingspleintjes. Heel wat anders dan het standaard beeld van gras en een paar boompjes; plekken waar je meestal niks mag. Ook bedachten we het concept van een gemeenschappelijke woonkamer, waarvan iedere bewoner mede-eigenaar is. De ruimte is bedoeld voor activiteiten voor alle bewoners, zoals een buurt-BBQ of een workshop.”

Betrokkenheid

“Een plan als dit staat of valt natuurlijk met de betrokkenheid van een buurt. Ook een voorwaarde van gemeente Harderwijk was dat de bewoners actief betrokken zijn. Daarom vroegen we potentiële kopers naar hun ideeën over de invulling van het gebied en de community-gedachte. Samen met hen geven we de ideeën nu vorm.”

Vak apart

“Community building is een vak apart. Daarom betrekken we er graag een specialist als Zorgdat bij. En we faciliteren het niet alleen tijdens een bouwproject, maar ook op langere termijn. In het ontwikkelplan voor Harderwijk hebben we bijvoorbeeld extra budget gereserveerd, zodat Zorgdat de community building daar nog minstens 10 jaar kan aandrijven. De gemeente en wij blijven tussentijds betrokken bij hoe de wijk het ‘doet’.”

Duurzaam bouwen

“Onze focus op het sociale aspect gaat natuurlijk altijd samen met duurzaam bouwen. Dan hebben we het dus wél over de techniek, en we zoeken graag naar innovatieve oplossingen. Bijvoorbeeld isolatie van grasvezel, gemaakt van restmateriaal van gemaaid gras. Een andere mooie innovatie die we in Harderwijk toepassen, zijn kunststof zakken in de kruipruimtes van de woningen die regenwater opvangen en het filteren. Bewoners kunnen met dit water het toilet doorspoelen en de tuin sproeien. Dat bespaart 30% drinkwatergebruik! In dit project hebben we trouwens ook een nieuw eigen product geïntroduceerd: een betaalbare woning van 3.60 meter breed, met zo’n 70-80 m2 gebruiksoppervlak. Zo’n productontwikkeling vind ik erg leuk.”

Groen dak

“Duurzaamheid gaat verder dan de energierekening. Het draait ook om biodiversiteit, klimaatadaptatie en het tegengaan van verstening. Als voorbeeld nog even Ons Stadsgezicht, als vrij stedelijk project. We zochten naar mogelijkheden om toch maximaal te vergroenen en dat is gelukt. Een paar voorbeelden? Bergingen en uitbouwen krijgen een groen dak, en ook de erfafscheidingen worden groen. Op een derde van de woningen komt gevelbegroeiing. De gemeenschappelijke parkeerplaatsen zijn half verhard en hebben een verdiepte buffering voor overtollig regenwater. De pergolaconstructie boven die parkeerplekken zijn deels bekleed met pv-panelen, deels met klimplanten.” “Bouwen met hart voor de natuur zit ‘m soms in de details. Zo komen er niet alleen nestkastjes aan de gevels, maar wordt bij verschillende woningen een baksteen vervangen door een bijenhotel. In de wijk komt een bijenkast. En qua beplanting van de openbare ruimtes kiezen we voor bloeiende soorten die vlinders en bijen aantrekken.”

Meedenken over wijkontwikkeling

“’Leefbaarheid’ als discipline is compleet nieuw. Best een uitdaging. Niet alleen voor ons, omdat wij als ontwikkelaar onze blik moeten verbreden, maar ook voor onze opdrachtgevers. Van Wijnen zit daarom niet stil. We denken met onze klanten mee over productontwikkeling, wijkontwikkeling en duurzaamheid in de breedste zin van het woord. En wat we beloven, maken we waar. We volgen niet star onze eigen plan, maar betrekken bewoners bij hun leefomgeving.”

“Met mijn achtergrond als corporatieontwikkelaar kan ik wel zeggen dat ik een sociaal hart heb. Niet zo gek dus dat deze visie – samen kijken naar de toekomst en op meerdere gebieden duurzaam zijn – voor mij de belangrijkste reden is om bij Van Wijnen te werken. Op de stenen die we stapelen zijn we supertrots, maar we bouwen niet alleen voor vandaag. We voelen ons verantwoordelijk voor de toekomst van wijken en buurten. Die community, dáár doen we het voor. Persoonlijk vind ik het fantastisch als er een wijk staat waar mensen na jaren nog steeds met plezier samenwonen.”

Over Rogier

Als projectontwikkelaar is Rogier betrokken bij verschillende ontwikkeltrajecten op de Veluwe en Eemnes. Het gemeenschapsgevoel en echt oog hebben voor de sociale kant staan bij Rogier voorop. “We ontwikkelen en bouwen toekomstige leefomgevingen en dat doen we graag samen met de mensen die er wonen, werken en leven. Zo creëren we samen de meest duurzame en toekomstbestendige buurten en wijken”.