In 15 jaar naar een totaal gemoderniseerd OLVG

Als grootste ziekenhuis van Amsterdam vervult OLVG een sleutelrol in de gezondheidszorg van de stadsregio. Een doelmatige en kwalitatief hoogstaande huisvesting is hiervoor essentieel. Reden om het vastgoed van de twee hoofdlocaties – West en Oost – de komende 15 jaar compleet te renoveren en voor een belangrijk deel te vervangen door nieuwbouw. En dat terwijl ‘de winkel open blijft’.

De ambities van het OLVG leveren een enorme puzzel op in het verdichte Amsterdam, waar ruimte schaars is en de bestaande ziekenhuisterreinen al nagenoeg zijn volgebouwd. Toch is er een oplossing, waaraan ook Van Wijnen volop zijn bijdrage levert.

Schuifspel

“Vergelijk onze uitdaging met zo’n vierkant schuifspelletje met 16 of 32 vakjes. Eén vakje is open en je moet het plaatje kloppend krijgen door de vakjes te schuiven. Alleen hebben wij géén open vakje.” Aan het woord is Chris Bakker, Hoofd Projectmanagement van OLVG. Hij vertelt: “We moeten eerst ruimte maken met nieuwbouw en pas dan kunnen we schuiven. Steeds opnieuw afdelingen verhuizen en faciliteiten verplaatsen, tijdelijk of permanent, om de ver- en nieuwbouw te realiseren, terwijl de zorgprocessen doorgaan en niet worden verstoord.”

Nieuw labgebouw

“Om het eerste open vakje te creëren bouwt Van Wijnen nu ons nieuwe labgebouw op de locatie West”, vertelt Bakker. “Een modern lab van 8.000 vierkante meter op 8 verdiepingen. Als de laboratoria vanaf juni 2025 hier intrekken, dan is er één vakje open en kunnen we schuiven. We hebben ook een concept voor een nieuwe parkeergarage op locatie West. Als we dit kunnen realiseren dan levert dat ruimte op voor nieuwbouw op een deel van het voormalige parkeerterrein.”

De ruim 15 jaar durende bouwplannen komen voort uit de vastgoedstrategie van OLVG. Die kwam tot stand in samenwerking met uiteenlopende specialisten, waaronder vele medewerkers uit eigen organisatie, architecten, stedenbouwkundigen, ingenieurs, arbeidskundigen, facilitair specialisten en duurzaamheidsadviseurs. Hiermee wil OLVG zijn locaties een eigen profiel geven: acute zorg vooral op locatie West en planbare (electieve) zorg vooral op locatie Oost.

Vastgoedstrategie

De vastgoedstrategie speelt in op verwachte ontwikkelingen in de zorg: een dalende gemiddelde verblijfsduur van patiënten, meer dagopnames, toenemende digitalisering en zorg op afstand. Dit reduceert de benodigde fysieke capaciteit. Toch breidt het aantal vierkante meters door de sterk stijgende zorgvraag flink uit. Als de totale ver- en nieuwbouw rond 2040 gereed is, dan hebben de twee hoofdlocaties een heel andere, meer toegankelijke uitstaling. Locatie West ondergaat een ware metamorfose, met veel glas en hoge, open ruimtes. In een voetganger- en fietsvriendelijke omgeving die in verbinding staat met de stad, waardoor patiënten en bezoekers snel hun weg vinden.

Daarbij is het nieuwe vastgoed zo ontworpen dat verzorgenden, verpleegkundigen, artsen en facilitair medewerkers plezierig kunnen werken. Bijvoorbeeld door relatief korte loopafstanden op de afdelingen en scheiding van bezoekersstromen, waardoor er meer rust ontstaat. Afdelingen met onderlinge samenhang in de zorgverlening worden zo veel mogelijk geclusterd.

2050: CO₂-neutraal

Duurzaamheid is ook een prominent onderdeel van de vastgoedstrategie. In 2050 moet OLVG volledig CO₂-neutraal zijn. Tijdens de recente ‘vernieuwbouw’ van het operatiekamercomplex op de locatie Oost hebben OLVG en Van Wijnen hier samen al stappen in gezet. Bakker: “Standaarden veranderen. Vroeger werkte je met beton. Nu is het de vraag: welke soort duurzaam beton? We hebben nu niet alleen het mooiste OK-complex van Nederland, maar het is ook een duurzaam complex. We stellen ons steeds de ‘waarom’-vraag. Waarom bouwen we een parkeergarage eigenlijk van beton, terwijl een combinatie van beton en hout ook mogelijk is en je zo een meer circulair resultaat krijgt? Dat vraagt ook om bredere expertise van onze bouwpartners, zoals Van Wijnen. Zij moeten de flexibiliteit bieden om wat we voor ogen hebben echt waar te maken.”

Chris Bakker, hoofd projectmanagement OLVG (links op de foto) en Michiel Terpstra directeur Van Wijnen Lelystad (rechts) bij de bouwplaats van het nieuwe labgebouw op het terrein van OLVG locatie West (op de hoek van de Jan van Galenstraat en de A10)

Aanvoelen en meebewegen

Ook in de uitvoering is flexibiliteit hét sleutelwoord voor de bouwpartners van OLVG, vindt Chris Bakker. “Voor de bouw van de nieuwe operatiekamers moest de fundering worden versterkt met 20 grondpalen. Die kun je in een ziekenhuis niet zomaar de grond in heien, dat moet je nauwkeurig organiseren en afstemmen. Je bouwpartner moet dat aanvoelen, meebewegen. Geluidoverlast beperken, stofschotten plaatsen, schoon werken en planningen last-minute aanpassen, het hoort er gewoon bij in een ziekenhuis.” Dat onderschrijft ook Michiel Terpstra, directeur van Van Wijnen Lelystad die nauw met Chris Bakker samenwerkt. “Als er bijvoorbeeld onverwacht een slechtnieuwsgesprek is in een van de spreekkamers, en een arts vraagt of je even kunt stoppen met de geplande werkzaamheden, dan doe je dat gewoon. Dan ga je desnoods een half uur eerder schaften. Juist hierom zetten we zo veel mogelijk steeds dezelfde mensen op dezelfde locatie in. Zij weten op een gegeven moment precies hoe het eraan toegaat in het ziekenhuis. Ze kennen het gebouw en de mensen, het boorregime en de spelregels voor geluidsoverlast. Zo kunnen ze flexibel inspelen op onverwachte situaties.”

Mooiste compliment

Chris Bakker: “Toen we samen met Van Wijnen het OK-complex verbouwden, vroeg een van de chirurgen op een gegeven moment of we nog wel aan het bouwen waren. Want hij merkte er niks van. ‘Doen jullie nog wel wat?’ vroeg hij.” Terpstra: “Dat is natuurlijk het mooiste compliment dat we kunnen krijgen. Dat we stilletjes op de achtergrond aan het werk zijn, geen of minimale overlast veroorzaken en de zorg gewoon doorgaat als normaal. We hebben dan ook een voorbereidings- en uitvoeringsteam dat hierin is gespecialiseerd. Zij hebben niet alleen de kennis en kunde om het werk goed te organiseren, ze hebben er ook plezier in.”

Bouwteams

Voor elk onderdeel van de ver- en nieuwbouw stelt OLVG een specialistisch bouwteam samen met grotere of juist kleinere bouwbedrijven, installateurs, afwerkingsbedrijven en andere specialisten. “We werken niet vaak met aanbestedingen, hooguit bij de grote projecten”, vertelt Chris Bakker. “Veel vaker proberen we in een vroeg stadium een bouwteam samen te stellen aan de hand van mini-competities met onze vaste partners. De bedrijven stellen dan per onderdeel een offerte op. De prijzen en tarieven laten we vervolgens toetsen bij een extern toetsingsbureau. Groot voordeel van deze manier van werken is dat er weinig discussies over meerwerk zijn. Soms valt er iets tussen wal en schip, maar daar komen we in overleg eigenlijk altijd wel uit. Bovendien werken we zo veel sneller, want het opstellen en afhandelen van aanbestedingstukken neemt – elke keer opnieuw – 4 tot 6 maanden in beslag.”

Chris Bakker

Hoofd projectmanagement OLVG

“We willen onze bouwpartners écht bij onze plannen betrekken.”

Meerwaarde leveren

Deze aanpak heeft nog een ander voordeel. Chris Bakker: “We willen onze bouwpartners écht bij onze plannen betrekken. We willen dat ze meerwaarde leveren. Het werken in bouwteams helpt daarbij.” Terpstra onderschrijft dit: “Dit plan loopt 15 jaar, we willen graag meedoen met de voor ons relevante onderdelen, daar waar onze kracht ligt. We willen collegiaal samenwerken en het ver- en nieuwbouwprogramma gezamenlijk tot een succes maken. Dat het ziekenhuis intussen ongestoord de beste zorg kan blijven leveren aan de stadsregio, beschouwen we ook als ónze verantwoordelijkheid.”