Grensverleggende pioniers: Bas Huysmans

In de serie ‘Grensverleggende pioniers’ laten wij klanten, leveranciers, ketenpartners en medewerkers van Van Wijnen aan het woord die, gedreven door nieuwsgierigheid, ambities en soms dwars tegen de stroom in, iets bijzonders ondernemen om zo iets extra’s te kunnen betekenen. In het vierde deel: Bas Huysmans, CEO Weber Benelux.

In Project Milestone werken Weber Beamix, gemeente Eindhoven, TU Eindhoven, Vesteda, Witteveen+Bos en Van Wijnen samen aan de realisering van het eerste bewoonbare huis dat rechtstreeks uit de printer rolt. Volgens plan wordt dit de eerste van vijf woningen van 3D geprint beton die de komende jaren in de Eindhovense nieuwbouwwijk Meerhoven een plek krijgen. Dat zou een innovatie van wereldformaat betekenen. Maar, zoals geldt voor alle revolutionaire ontwikkelingen, is Milestone een project van lange adem, van vallen, opstaan en weer doorgaan.

3D printen in beton, hoewel nog in de kinderschoenen, bewijst dat digitalisering en robotisering binnen afzienbare tijd de bouwwereld kunnen veroveren. 3D betonprinten, een techniek waarbij betonmortel laagsgewijs wordt aangebracht, heeft veel voordelen ten opzichte van klassieke productietechnieken. Zo is er meer vrijheid in ontwerp en realisatie van constructieve oplossingen. Het hele productieproces verloopt sneller en de foutmarge neemt af. Het is ook duurzamer, omdat de 3D betonprinter alleen materiaal aanbrengt waar nodig. Daardoor zijn er minder grondstoffen nodig en dat betekent minder uitstoot van CO₂. En omdat bekisting achterwege blijft, draagt 3D betonprinten bij aan afvalreductie op de bouwplaats.

Rol Van Wijnen in Project Milestone

Van Wijnen vindt dat het in de bouw niet meer alleen draait om de techniek, maar juist om het maken van een vertaalslag naar ruimtes waar je graag in verblijft. We willen onderscheidend kijken naar de toekomst, met nieuwe technieken en nieuwe manieren om samen te werken. Zo worden we als bouwer als het ware regisseur van een innovatief proces. We gaan niet meer simpel stenen stapelen en installaties aan elkaar knopen. Digitalisering kan ervoor zorgen dat de fragmentatie die in de bouw is ontstaan, weer wordt opgeheven. Dat vraagt om aanpassingen en samenwerken. Samen met onze Milestone partners bedenken we alle details voor de eerste keer. Want één ding is wel duidelijk: je kunt het niet alleen en dat zou je ook niet moeten willen.

Daarnaast is 3D betonprinten een manier om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Het hele proces van ontwikkelen tot bouwen wordt gedigitaliseerd met de voordelen dat alles is geregistreerd, er geen kennis verloren gaat, materiaal optimaal gebruikt wordt en dat arbeidsomstandigheden verbeteren. De gemeente Eindhoven hoopt dat met de inzet van deze nieuwe techniek er een meer betaalbaar, duurzaam en vraaggericht woningaanbod in de stad ontstaat.

Naast intensieve samenwerking met verschillende partijen, zoals in het Milestone consortium, zijn kapitaal om te investeren, lef en doorzettings-vermogen onontbeerlijk om deze revolutie te ontketenen. En misschien nog wel belangrijker: je moet erin geloven – als visionair, als de tegendraadse ambassadeur, als degene die het voortouw durft te nemen, ook als daar niet direct inkomsten tegenover staan. Bas Huysmans is in dat opzicht een grensverleggende pionier, al ontkent hij dat zelf ten stelligste. We spreken hem in zijn Eindhovense kantoor, op pakweg 300 meter afstand van de eerste commerciële 3D betonprintfabriek van Europa. Deze werd in 2019 door Weber Beamix geopend. Wat ging daaraan vooraf?

‘Mag ik allereerst zo vrij zijn om op te merken dat de titel Grensverleggende pioniers niet op mij als persoon slaat? Wel op Weber Beamix, dat als firma grensverleggend is. Dat zit in ons DNA, vandaar onze pay-off ‘Voorsprong door oorsprong’. Want zo lang als wij bestaan hebben wij baanbrekende innovaties gebracht. We zullen onszelf daar nooit voor op de borst kloppen. Veel belangrijker vinden wij het om te kijken waar de markt behoefte aan heeft. Die nieuwsgierige houding heeft geleid tot onder meer de prefab voegmortels, doorstrijkmortels, industriële gietvloeren en VZC (Vloeibare Zand Cement, red.). Kortom, innoveren zit in ons. Daarom was het geen verrassing dat TU Eindhoven bij ons aanklopte met de vraag of wij wilden meedenken bij het ontwikkelen van 3D printen met betonmortel.’

Voor het financieren en dragen van het onderzoeksprogramma 3D Concrete Printing (3DCP) vond TU Eindhoven een groep van aannemers, bouwmaterialenleveranciers en ingenieursbureaus. Weber Beamix brengt daarmee niet alleen de morteltechnologie, maar ook de kennis en ervaring op het gebied van mechanisatie en verpompen met zich mee. Het in gebruik nemen van de 3D betonprinter op TU Eindhoven in oktober 2015 markeert voor Weber Beamix dan ook de herstart van het 3D printproject.

Weber Beamix experimenteerde overigens al met 3D betonprinten sinds 1999 en realiseerde zijn eerste 3D geprinte muur in 2005.  ‘Een muurtje van 2,15 meter hoog, 3 meter lang en 15 cm breed, gereed in 2 uur en 15 minuten’, blikt Huysmans terug. ‘Als we daar nu op terugkijken ziet de techniek er nogal knullig uit, maar de basis was gelegd.’

Huysmans beschrijft hoe vervolgens tijdens jaren van testen het vertrouwen groeit en het enthousiasme voor deze innovatie aanstekelijk blijkt te werken. Hij vertelt daarnaast dat het consortium worstelt met die ene belangrijke vraag: wanneer is de uitvinding van het 3D betonprinten rijp genoeg? De timing is cruciaal. ‘Wij kunnen wel overtuigd zijn van ons product, maar als de markt en de mensen die ermee moeten werken er niet aan toe zijn, dan ben je dus te vroeg. Project Milestone is ook in die zin welkom, want bij dit soort baanbrekende ontwikkelingen hebben wij als mortelleverancier de universiteit nodig om onafhankelijk aan te tonen dat 3D betongeprinte objecten verantwoord en veilig zijn. Ik begon mij dus op een gegeven moment af te vragen: hoe lang gaan we nog door met onderzoeken en wanneer gaan we hier commercieel iets mee doen?’

Huysmans, een tikje eigenzinnig geeft hij zelf toe, doelt hiermee onder meer op de 3D betonprinter bij de TU Eindhoven. Deze was nodig voor het experiment Milestone, maar bij lange na niet geschikt voor commerciële doeleinden. Wel was hier intussen het eerste fietsbruggetje ter wereld van de printer gerold – in segmenten, en daarna ter plekke in Gemert geassembleerd. Het leidde tot veel internationale aandacht vanuit de academische wereld, de industrie en de media. ‘Gaandeweg zijn we ervan overtuigd geraakt dat 3D geprint beton dezelfde eigenschappen heeft als in kist gestort beton. Daarom hebben wij, samen met onze consortiumpartners, de nek uitgestoken voor de 3D betonprintfabriek, die enkele maanden geleden hier even verderop is gebouwd. De beslissing om deze fabriek te bouwen is niet zonder slag of stoot genomen. Ik probeerde het consortium te overtuigen en zei: ‘Wij geloven in deze techniek en we willen hier graag mee doorgaan, want het is voor ons de volgende stap binnen het ontwikkeltraject van 3D betonprinten. Eerlijk is eerlijk, we zijn nog niet zo ver dat we bruggen en huizen kunnen printen in geïndustrialiseerde vorm, maar we zijn stappen aan het zetten om daar te kómen. Dus, wie doet er mee?’

Hoe staat het nu met 3D betonprinten? ‘We zien de belangstelling toenemen. Zo hebben we in opdracht van BAM 3D geprinte verloren bekistingen voor het NS-station Driebergen-Zeist gemaakt. Verder hebben we in opdracht van Prorail de eerste 3D geprinte talud-trap geleverd en geplaatst en werken we in opdracht van provincie Noord-Holland aan de realisatie van vier geprinte bruggen. Maar ik kan niet vaak genoeg herhalen dat we nog ontzettend veel te leren hebben. Als we er straks in slagen om het eerste Milestone huis neer te zetten, dan levert dat weer een hausse aan publiciteit op. Die kunnen we goed gebruiken, want vraag en aanbod stimuleren elkaar in dit leerproces. Samenwerking en vertrouwen blijven dus essentieel om verder te komen. Het eerste commercieel geprinte huis zal hoe dan ook wereldwijd professionals, wetenschappers en studenten inspireren. Dat alleen al is de moeite waard. Het wordt hoog tijd voor de volgende stap.’

Meer weten over project Milestone?

Wil je meer weten over 3D beton printen? Bekijk onderstaande vlog