Van kerk naar woongebouw: de unieke transformatie van de Baumannkerk

Algemeen

Rotterdam

05:47

23-04-2021

Aan de Burgemeester Baumannlaan in de Rotterdamse wijk Overschie krijgt de voormalig Rooms-Katholieke Onze Lieve Vrouwe van Altijddurende bijstandskerk – of in de Rotterdamse volksmond gewoon ‘de Baumannkerk’- een nieuwe bestemming. De Baumannkerk is een boegbeeld in de Rotterdamse volksbuurt. Het project trekt dan ook veel bekijks. Marius de Witte (projectbegeleider bij Van Wijnen) en Arnold Zwemer (uitvoerder bij Van Wijnen) vertellen meer over dit opvallende transformatieproject.

Rotterdamse opdrachtgever RO-OK benaderde ons in mei 2019 met een schetsontwerp en de vraag of wij binnen het gestelde budget het plan konden uitwerken en realiseren. In juli 2019 tekenden we een bouwteamovereenkomst en gingen we aan de slag.

Niet alleen op zondag naar de kerk

 “Een project zoals dit maak je als projectbegeleider bij Van Wijnen niet vaak mee”, begint Marius. “Het wordt een uniek woongebouw. De kerk is een monumentaal pand, de buitengevel moet daarom zoveel mogelijk intact blijven. Ook zie je straks een aantal karakteristieke details terugkomen in de appartementen en de algemene ruimten, zoals de opvallend gekleurde glas in lood ramen. De woningen voldoen daarbij natuurlijk aan de huidige nieuwbouweisen. Zo wonen de nieuwe bewoners straks met de sfeer van toen, maar met het comfort van nu! Ook in de horecagelegenheid komen elementen uit de kerk terug. De balustrade van het balkon krijgt daar een mooie plek”. Arnold vult aan: “We hebben ons kantoor nu nog in de oude pastorie. Daar staan het biechthok en een kerkbankje. Of we nu op de bouwplaats zijn of op kantoor, we werken echt in een kerk, dat is toch wel bijzonder.”

De complexiteit van transformatie

Transformatieprojecten zijn niet geheel te voorspellen, je loopt af en toe tegen onverwachte opgaven aan, aldus Arnold. Marius gaat verder: “Voor dit project staat een totale bouwtijd van een jaar, inclusief de sloopwerkzaamheden. Je denkt misschien dat dat een redelijk eenvoudige opgave is met een bestaande fundering, maar het is flink doorwerken. Alle werkzaamheden moeten daarom naadloos op elkaar aansluiten. We hebben een planning van dag tot dag. Deze monitoren we continu. We voeren regelmatig aanpassingen door als werkzaamheden onverhoopt uitlopen of juist eerder klaar zijn. Zo gebeurt het wel eens dat de volgorde van de werkzaamheden verandert. Door bouwstromen tegelijk te laten lopen behalen we tijdswinst.” Arnold vult lachend aan: “Ook bij de leveranciers proberen we de levertijd zo kort mogelijk te houden. Soms moet je een beetje onderhandelen om iets tijdig geleverd te krijgen.”

Een andere opgave lag in de constructie van de fundering van de kerk. Een woongebouw met vier bouwlagen draagt  een andere belasting qua gewicht dan een kerk. Marius: “We moesten 106 heipalen slaan om de fundering te verzwaren. Dat is best een flink aantal. En omdat de vloer toch al openlag kon de loodgieter, voordat het heien begon, de riolering al aanleggen. Dit is een goed voorbeeld hoe we bouwstromen tegelijk lieten lopen om tijdswinst te behalen.”

Transformeren is een bijzonder vak

Zowel Marius als Arnold heeft een flinke lijst met transformatieprojecten op hun naam staan. Maar de transformatie van een kerk is voor beiden de eerste keer. Arnold: “Waarom ik dit zo’n mooi project vind? De Baumannkerk heeft allure, en voegt iets toe aan het straatbeeld in Overschie. We verbinden oud met nieuw. En dat ziet er straks gaaf uit. Het is zonde om dit soort gebouwen, waarbij de functie vervalt, te slopen. We creëren waarde door gebouwen te transformeren en ze een nieuwe bestemming te geven. ”

Marius voegt daar enthousiast aan toe: “Het leuke aan dit soort transformatieprojecten is dat niet alles van tevoren is uitgedacht. Waar je bij nieuwbouw alles van tevoren uitdenkt en de ontwerpen vaststaan, begonnen we hier met een ruwe schets. Je hebt te maken met een bestaande constructie en daarom kun je niet alles van tevoren uitdenken. Geen dag is hetzelfde. Je moet vaak improviseren, snel schakelen en processen gaandeweg bijschaven. Je hebt dus veel invloed op het hele proces. Dat maakt het werk extra leuk!”

Over het project

Verdeeld over vijf woonlagen komen er 29 appartementen in het kerkgebouw. De bovenste laag bestaat uit vier exclusieve penthouses, waarvan er één zelfs een dakterras boven op de klokkentoren heeft. Op de begane grond vestigt zich een horecazaak. Naast de kerk bevindt zich het oude parochiehuis, dit diende vroeger als gemeenschappelijk gebouw waar bijvoorbeeld vergaderingen, lezingen, bijeenkomsten en feesten werden gehouden. In het parochiehuis realiseren we 4 appartementen en een commerciële ruimte.

Je leest meer over dit project op de projectpagina.