Verduurzaming woningen Rochdale in volle gang

Sinds 2016 zijn we met woningcorporatie Rochdale (39.000 woningen) een ketensamenwerking aangegaan bij de verduurzaming van 2.900 woningen. Dat de woningen van label F of G naar B of hoger gaan, levert de huurders meer wooncomfort en lagere energielasten op. Maar wat zijn eigenlijk de voordelen van deze vorm van samenwerking en hoe bevalt die? En hoe maken de Amsterdammers als corporatie voor de laagste inkomens hun rol waar? Nu de eerste 750 woningen zijn opgeleverd, maken we met planvoorbereider Remi van der Pol, van Van Wijnen en projectleiders Fred Blom en Solo van den Beld van Rochdale de tussenbalans op.

Gestroomlijnd proces

Om te beginnen maakte Rochdale een longlist van bouwbedrijven waar ze goede ervaringen mee hadden en die ze hun renovatieprojecten toevertrouwden. Zo lieten ze die elk hun aanpak presenteren voor deze grote opgave. Drie samenwerkingspartijen werden hieruit geselecteerd: Logchies, Weijman en Van Wijnen. Volgens Blom is er veel winst uit ketensamenwerking te behalen bij verduurzamingen als deze. Het proces wordt er stukken efficiënter van. Doordat je er als co-makers met een prestatieverplichting en een gezamenlijk doel in zit, deel je ook samen in alle voordelen en resultaten die dat oplevert. Fred moet er niet aan denken om terug te keren naar losse opdrachten en tenders. Steeds weer wennen aan een nieuwe aanpak en aan nieuwe mensen kost tijd. En juist die hebben de Amsterdammers niet.

Heldere aanpak

Elk nieuw project kent dezelfde logistiek. Een bouwtechnisch adviseur keurt het beoogde complex of de eengezinswoningen. Er wordt gekeken naar de bouwkundige staat en de installaties. In feite is dit een nulmeting met het advies ‘renovatie’ (waarop het naar een andere afdeling gaat) of ‘revitalisatie’. In dat laatste geval wordt er volgens een vast format door de ketenpartner een projectplan geschreven. In het plan staan onder meer de werkzaamheden bij de verschillende labelstappen, de kosten, de planning, de communicatie met de bewoners en de veiligheidsvoorzieningen tijdens de werkzaamheden. Duidelijk voor Rochdale moet zijn wat het investeringsplaatje is bij welk energielabel, welke impact dit heeft op het meerjarenonderhoud en wat dit op basis van de exploitatie uiteindelijk zal betekenen voor de huren. 

Bewoners

Parallel aan de uitwerking van de techniek openen Rochdale en Van Wijnen de dialoog met de bewonerscommissie. Wat speelt er bij de bewoners en welke wensen zijn er die wellicht meegenomen kunnen worden in het plan? Wat gaat de verduurzaming inhouden en levert het de bewoners op? Dit is altijd maatwerk en kan variëren van hr-beglazing, nieuwe ramen en kozijnen, vloer-, muur of dakisolatie, zonnepanelen, aansluiting op stads- of blokverwarming (gasabsorptie), hr cv-ketels of (mechanische) ventilatiesystemen. Rochdale stelt voor wat een haalbaar pakket is, waarop de huurders al dan niet met de maatregelen akkoord gaan. Meestal wordt het advies opgevolgd, omdat de voordelen aantrekkelijk zijn en het werk in bewoonde staat kan worden uitgevoerd. Dat laatste is een specialiteit op zich. Er hoeven geen hele zolders leeg. Bewoners worden zoveel mogelijk ontlast. De verduurzamingen betekenen per saldo een besparing op de energielasten, terwijl Rochdale alles voorfinanciert. Mooier kan het eigenlijk niet. Voor huiseigenaren, die hooguit een groene subsidie krijgen, voelt dat in de regel anders.

Verbeteringen en onderhoud

De praktijk vindt Remi soms een tikkeltje raar, maar waar. Want hoe verhouden zich klimaatdoelstellingen tot de snelheid van verduurzamen? Zo is het meer dan eens voorgekomen dat er op last van de Wet Natuurbescherming nestkasten tegen de zijgevel moesten worden aangebracht voor de mussen die onder de dakpannen vandaan kwamen. Dat heet met een mooi woord ‘biodiversiteit’. Dit als onderdeel van de ontheffing die noodzakelijk is en met gemak 26 weken kan duren voordat deze wordt verstrekt. Of welstand stoort zich aan een dakophoging, waardoor een nieuw te timmeren goot, een dakoverstek of een gebogen dakpan een kostenverhogende uitkomst moet bieden. Moeten we niet in 2050 van alles hebben bereikt, denk je dan. Preventief onderhoud gebeurt meteen, zoals voegwerk om een spouwmuur te isoleren. Ook kan het zijn dat er schoorstenen bij een dakrenovatie worden verwijderd. Dat zijn storende koudebruggen sinds de gashaarden van vroeger er niet meer op uitkomen. Keukens en badkamers, gevels en balkons vallen nadrukkelijk buiten de verduurzaming en zijn voor ‘de andere afdeling van Rochdale’. Maar voor het overige worden de werkzaamheden zo grondig uitgevoerd dat er vaak voor het oog een compleet nieuw complex of een nieuwe rij woningen staat die weer jaren mee kan. Fred: “Dat onze huurders besparen doordat wij investeren, vind ik een van de mooiste dingen die we als woningcorporatie kunnen doen. Iets voor een ander kunnen doen, is het mooiste wat er is.”