Wold en Waard verduurzaming huurwoningen

Duurzame samenwerking voor energietransitie woningcorporatie

Woningcorporatie Wold & Waard wil haar woningen versneld verduurzamen. De woningcorporatie heeft als doel om in 2033 de woningvoorraad energiezuiniger te krijgen. Sinds 2019 werkt Wold & Waard daarin onder andere samen met Van Wijnen. Een bewuste keuze van de corporatie die in een pilot meerdere aannemers een aantal woningblokken liet renoveren in vier dorpen in de Groningse gemeente Westerkwartier. Daarin viel Van Wijnen op door de procesmatige aanpak, bouwkundige kwaliteit en communicatie met bewoners.

Versneld verduurzamen

Fred Sekema, programmamanager bij Wold & Waard: ‘Het doel is om al onze 4.500 woningen in de komende tien jaar versneld energiezuiniger te maken. En daarbij moeten de woonlasten betaalbaar blijven voor onze huurders. Het woningbezit van Wold & Waard verschilt in leeftijd en uitvoering. Daardoor heeft de ene woning andere verduurzamingsmaatregelen nodig dan andere. In 2022 hebben wij een spoorboekje voor de verduurzaming van onze woningen ontwikkeld; wij gaan op 4 verschillende sporen aan de slag. Er zijn huizen die uitgebreid worden verduurzaamd. Bij andere woningen verbeteren we het energielabel naar C. Er zijn woningen waarbij het enkel glas wordt vervangen door HR++ glas. Deze laatste groepen krijgen ook een aanbod voor het plaatsen van zonnepanelen.“

Een van de 4 sporen is de uitgebreide verduurzaming van een woning. Deze woningen worden goed geïsoleerd en krijgen HR++glas, nieuwe installaties en zonnepanelen. Het gaat in totaal om ruim 2.200 woningen die vóór 1982 gebouwd zijn. De ene helft van de woningen wordt door Van Wijnen verduurzaamd, de andere helft door Bouwgroep Dijkstra Draisma. De aannemers werken volgens een prestatiecontract. Hun opdracht is om de woningen te verduurzamen op basis van energieverbruik en CO₂-reductie. Sturing op het einddoel in plaats van op een lijst met voorgeschreven materialen.

Transitie naar energieneutraal

Fred Sekema – programmamanager bij Wold & Waard – en programmamanager verduurzaming Alco Liest van Van Wijnen bespreking de voortgang. ‘De lat ligt hoog bij Wold & Waard en dat maakt het erg uitdagend om voor hen te werken’, zegt Alco Liest. ‘Onze opdracht is woningen te verduurzamen op basis van energieverbruik en CO₂-reductie. Sturing op het einddoel dus en niet op basis van een lijst met voorgeschreven materialen. Een prestatiecontract in plaats van een bestek. Aan ons de taak om de beste oplossingen te kiezen.’ Fred Sekema vult hem aan: ‘Het einddoel is interessanter dan de wijze waarop. Wij willen dat de warmtevraag in onze woningen zo laag wordt, dat de woningen altijd verwarmd kunnen worden met lage temperatuur. Dat uitgangspunt zorgt ervoor dat we de woningen heel zwaar isoleren en het technisch gezien niet zoveel uitmaakt welk verwarmingssysteem je in de toekomst kiest. Het gaat om de CO₂-reductie en de transitie naar energieneutraal.’

Luchtdicht bouwen

In de woningen komt een warmte-terugwin-ventilatiesysteem en zorgt een warmtepomp in combinatie met de bestaande gasketel voor verwarming. Alleen bij piekvraag stookt de gasketel bij. ‘Een mooie oplossing voor de eerste tien tot vijftien jaar, want de bestaande ketels zijn in veel gevallen nog niet aan vervanging toe’, zegt Liest. ‘Ook dat is duurzaamheid. Nu zijn de woningen nog niet helemaal gasloos en dus niet helemaal energieneutraal, maar bij de eerstvolgende installatieaanpassing worden ze dat wel, mede door de hoge isolatiewaarde die we nu aanbrengen. De spouwmuren worden gevuld, er komen kunststof kozijnen met HR +++ glas, maar de grootste winst zit hem in het vervangen, isoleren en luchtdicht bouwen van het dak. Wij hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in kwalitatief bouwen met een procesmatige aanpak. Van werkvoorbereiding en realisatie tot de controles die we erop doen. Zonder die kennis en ervaring haal je met hetzelfde materiaal niet de waardes die Wold & Waard als doel heeft gesteld.’

Fred Sekema

projectleider verduurzaming Wold & Waard

‘Door zelf te onderzoeken, uit te vinden en te proberen hebben jullie een soort geïndustrialiseerde of conceptuele visie op renovatie ontwikkeld die heel interessant is voor de toekomst. Ook voor andere corporaties.’

Energietransitie

Voor Fred Sekema zit daar een belangrijke meerwaarde om met Van Wijnen te werken. ‘Door zelf te onderzoeken, uit te vinden en te proberen hebben jullie een soort geïndustrialiseerde of conceptuele visie op renovatie ontwikkeld die heel interessant is voor de toekomst. Ook voor andere corporaties.’ ‘Dat klopt’, zegt Alco Liest. ‘Kijk, in de jaren 50, 60 en 70 zijn veel dezelfde type woningen in Nederland gebouwd, die nu verduurzaamd moeten worden. Je herkent ze zo. Door op zoek te gaan naar de gemene deler in die type woningen, kun je kant en klare verbeterpakketten ontwikkelen die je als het ware kunt stempelen op andere woningen of wijken. Daardoor hoef je niet van elke woning een nieuw project te maken. En daarmee kunnen we het bouwproces versnellen, kosten verlagen en overlast voor bewoners verminderen, wat onze klanten natuurlijk ook graag hebben. Dat versnellen is ook echt nodig, anders gaan we de doelen van 2050 niet halen. Als we in heel Nederland blijven bouwen zoals we dat gewend waren, dan hebben we straks nog maar de helft verduurzaamd. Een procesmatige aanpak is nodig om meer massa te maken. We moeten echt twee keer zo snel.’

Samenwerken

Om die snelheid in de woningrenovaties van Wold & Waard te krijgen, zaten Liest en Sekema eerst veelvuldig bij elkaar om dezelfde type woningen in tijd en locatie dicht bij elkaar te plannen. En om van tevoren goed te bedenken welke oplossingen het beste resultaat zouden opleveren. Zo worden de komende jaren zo’n 130 woningen per jaar aangepakt. De helft doet Van Wijnen, de andere helft doet collega-bouwer Bouwgroep Dijkstra Draisma. Ook de keuze voor twee geschikte aannemers maakte Wold & Waard bewust met het oog op de toekomst en de opgave voor klimaatneutraal in 2050. Sekema: ‘De opgave is enorm, daar hebben we iedereen hard bij nodig. Het is niet realistisch te denken dat één partij dat alleen kan. We hebben dus partijen nodig die ons gezamenlijk verder brengen in de energietransitie.’ Op initiatief van de woningcorporatie kijken beide aannemers zelfs regelmatig bij elkaar op de bouwplaats. ‘Als wij denken dat het handig is, nodigen wij Van Wijnen en Bouwgroep Dijkstra Draisma bij elkaar uit’, zegt Sekema. ‘Twee ervaren bouwers brengen allebei hun eigen expertise in. Ze nemen elkaar mee in hun eigen denkrichtingen. We kunnen het op papier mooi bedenken, de praktijk is soms weerbarstiger.’ ‘Heel interessant’, vindt ook Liest. ‘We staan open voor elkaars ideeën met Wold & Waard als de verbinder die de kennisoverdracht faciliteert. Al kijken we natuurlijk ook kritisch en nemen we niet klakkeloos alles over. Wat we bij de ander zien, onderzoeken we daarna ook zelf nog grondig.’

Op zoek naar een partner om uw woningbezit te verduurzamen?

Neem contact op met Alco Liest, Regisseur Duurzaamheid en Innovatie

Alco bellen

Alco mailen

Communicatie

Voor bewoners is de seriematige renovatie van verschillende woningblokken een impactvolle gebeurtenis. Hinder en overlast hebben ze er zeker van, maar aan het einde ook de voordelen van meer comfort. Een beter geïsoleerd huis, minder last van tocht en beter geluidwerend. En gemiddeld gezien een veel lagere energierekening. Daar staat een huurverhoging tegenover, maar Wold & Waard garandeert haar bewoners dat ze niet meer gaan betalen dan voor de renovatie. ‘Die toezegging zorgt voor een hoge mate van acceptatie. We starten als 70 procent van de huurders akkoord is. Dat gaat vaak vrij vlot. Een belangrijk aspect is bovendien de communicatie. Juist omdat het zo’n ingrijpende verbouwing is, hechten we veel waarde aan goede informatievoorziening vanuit onszelf en vanuit de aannemer. Uit de pilot vorig jaar waren we heel tevreden over Van Wijnen.’ Kernpunten daarin zijn volgens Alco Liest helderheid over wie, wat, waar en wanneer, al zijn er volgens hem ook leerpunten waar in overleg aan geschaafd wordt. ‘Mensen willen weten wat ze kunnen verwachten, zodat ze daarop in kunnen spelen. Zelf hebben ze ongeveer een week lang echt directe overlast en mensen over de vloer. Maar ook het geboor en gezaag bij de buren is natuurlijk heel hinderlijk. Los van dat we dat allemaal zo netjes mogelijk doen, hebben we een kalender waarop precies staat wat er wanneer gebeurt. Bewoners vinden het ook fijn om een vast aanspreekpunt te hebben en een herkenbaar gezicht. De uitvoerder komt daarom voor aanvang aan huis en spreekt alles door. Bij hem of bij onze woonconsulent kunnen ze terecht voor vragen. En waar het nodig is, verrichten we maatwerk.”

Opfrissen woningen

Vaak communiceren Wold & Waard en Van Wijnen ook gezamenlijk of gaan ze als team langs de deuren. ‘Dat geeft een vertrouwd gevoel’, zegt Sekema. ‘De tijd en energie die we samen in het voortraject investeren, betaalt zich tijdens de uitvoering uit.’ ‘En als er dan toch wat is, dan zijn we er ook als team en lossen we het op’, zegt Liest. ‘Het valt me trouwens op dat sommige mensen het ook wel gezellig vinden dat er mensen over de vloer komen.’ Sekema: ‘En anderen zien in deze grote renovatie ook weer een mooie gelegenheid om de hele boel eens een flinke opfrisbeurt te geven en pakken zelf ook direct de kwast ter hand. Zo snijdt het mes ook weer aan twee kanten.’