Project Milestone

Wonen

Nieuwbouw

Eindhoven

Wereldprimeur
3D-betonprint woningen
Opgeleverd
April 2021
Aantal
5
Architect
Houben / Van Mierlo
Woonoplossing
Vrij Wonen

De eerste huurder van de eerste Nederlandse woning van 3D-geprint beton heeft de sleutel ontvangen. Het Eindhovense huis, het eerste van vijf van ‘Project Milestone’, voldoet volledig aan alle strikte Nederlandse bouwvereisten. Uniek is dat de projectpartners een woning met een geheel eigen vormgeving hebben gerealiseerd, dankzij uitgebreide R&D om de vormvrijheid van betonprinten te ontsluiten. Project Milestone is een gezamenlijk bouw- en innovatieproject van Eindhoven University of Technology, Van Wijnen, Saint-Gobain Weber Beamix, Vesteda, gemeente Eindhoven en Witteveen+Bos.

Mijlpaal 3D betonprint

Project Milestone kan met recht om vele redenen als mijlpaal worden gezien. Niet alleen vanuit het oogpunt van de technologie en de bouwers, maar ook vanuit het ontwerp, de gemeente, de toekomstige bewoner en de verhuurder. De eerste bewoners hebben op 30 april 2021 de sleutel van de woning gekregen. Elize en Harrie gaan in een duurzaam gemaakt en energiezuinig, maar ook een behaaglijk, licht en stil huis wonen. In een fantastische natuurlijke bosrijke omgeving.

Korte huurperiode

De eerste woning wordt in eerste instantie verhuurd voor zes maanden om meer huurders te kunnen laten ervaren hoe het is om in zo’n unieke woning te wonen. Overigens ook omdat rust en privacy nu nog onvoldoende kan worden gegarandeerd. Naast alle bouwactiviteiten voor de andere vier woningen, verwachten we namelijk veel aanloop van belangstellenden.

Uiteindelijk zal het project vijf 3D geprinte huizen tellen, waarbij zowel de technologie van het printen als het ontwerp van de woning steeds complexer zal worden. Wordt de gelijkvloerse eerste woning nog off-site geprint, de twee verdiepingen tellende vijfde woning zal geheel on-site worden vervaardigd.

De ontwikkeling van de 3D-beton printtechniek zal dan ook prachtig waarneembaar zijn. Voor de samenwerkende partners is Milestone echter nadrukkelijk geen experiment. Zij zien de ontwikkeling als een omvangrijke innovatie die disruptief kan zijn voor de (woning)bouwsector. Beton is immers het meest gebruikte bouwmateriaal ter wereld.

Disruptief ontwerp

Het ontwerp van Houben / Van Mierlo architecten staat niet alleen als een huis, het futuristisch design is er eveneens in geslaagd om tijdloos te zijn. Het ontwerp vloeit voort uit de typische mogelijkheden van de nieuwe techniek. De 3D-printtechniek geeft namelijk vormvrijheid, waar traditioneel beton heel rigide is qua vorm.

Die vormvrijheid is hier gebruikt om een ontwerp te maken waarmee de woningen natuurlijk opgaan in hun bosrijke omgeving, als zwerfkeien. Alsof de woningen zijn achtergelaten en altijd al hebben gestaan in deze bosrijke oase.

Bosrijk

De 3D betonprint woningen staan in Bosrijk, in de wijk Meerhoven. Bosrijk wordt ontwikkeld als ‘beeldentuin’, met hoogwaardige, ambitieuze architectuurprojecten geplaatst als sculpturen in een continu landschap. Deze beeldentuin is natuurlijk niet louter om naar te kijken, maar ook om actief van te genieten. De ultieme Bosrijkenaar zit dan ook niet achter de geraniums in zijn woning, maar is een ‘urban cowboy’ of ‘stadsnomade’ die zijn huis kiest als uitvalsbasis voor een dynamisch leven vol werk, recreatie en natuurbeleving in een bijzonder landschappelijke omgeving.

Design en innovatie in de bouw

Project Milestone kreeg wereldwijd bekendheid, met publicaties in The Guardian, NBC, CNN en vele andere media. Het project is om veel redenen een mijlpaal. De technologie is vernieuwend. Met de 3D-betonprinter kunnen vormen gerealiseerd worden die op de traditionele bouwwijze zeer arbeidsintensief zouden zijn.

Project Milestone is het bewijs dat digitalisering en robotisering met rasse schreden de bouwpraktijk betreden. Maar wat betekent dit voor de uiteenlopende betrokkenen in het ontwerp- en bouwproces? Daarover gingen consortiumleden met elkaar in gesprek.

Pionieren in Eindhoven

Yasin Torunoglu: “De woonvisie van de gemeente Eindhoven zet aan tot pionieren. Daarom worden de woningen gebouwd in een reeds bestaande wijk. Bosrijk is uitermate geschikt voor dit innovatieve project. De architectuur is passend in de omgeving en de woningen sluiten aan bij de gemeentelijke ambities voor dit gebied (duurzaam, innovatief, hoge beeldkwaliteit, beelden in het landschap).”

Dat pionieren heeft natuurlijk gevolgen voor bijvoorbeeld de vergunningverlening. De gemeente Eindhoven heeft daarin een voortrekkersrol. Zij is nauw betrokken bij het gehele project zodat de omgevingsvergunning juist en tijdig kan worden afgegeven. De gemeente hoopt dat met de inzet van de 3D-printtechniek er een betaalbaar, duurzaam en vraaggericht woningaanbod zal ontstaan.

Ontwikkelen kennis

Is het ontwerponderwijs voorbereid op een verschuiving in de bouw, wat betekent 3D-betonprinten voor onderwijs en onderzoek?
Theo Salet: “We zijn bezig met het ontwikkelen van nieuwe kennis en gaan daarbij revolutionair te werk. Nadenken over waar je voor staat en met wie je kunt samenwerken zijn daarbij belangrijk. Alleen zo kun je een revolutie teweeg brengen. 3D-betonprinten vraagt om een ander soort onderwijs, gericht op iets wat er nog niet is. Wij zijn niet voor niets een technische universiteit. Wij brengen oplossingen aan waar de samenleving om vraagt. Dat vraagt om initiatieven van buitenaf. 3D-betonprinten is zo’n initiatief en leidt tot een ontdekkingstocht zonder daarbij te weten wat het ons uiteindelijk gaat brengen.”

Belangeloos samenwerken

Alle partners in het project Milestone werken belangeloos en vanuit oprechte interesse samen. Zij zijn bereid een stuk van hun winst te investeren. Zij tonen lef en durven te investeren in dingen die ze leuk vinden en waar ze in geloven. Het enthousiasme zorgt voor intrinsiek samenwerken. De jongere generatie kan deze slag veel sneller maken omdat zij al veel meer gewend zijn zo te werken. Dat is al duidelijk zichtbaar bij de TU studenten die bij het project betrokken zijn.

Uitvoeringsfase

Wat betekent 3D-betonprinten voor de bouwer, zijn zij straks overbodig als de consument het product via internet kan bestellen? Welke nieuwe rol zien zij voor zichzelf?

Rudy van Gurp: “Het gaat in de bouw niet alleen om de techniek, maar juist om een vertaling te maken naar ruimtes waar je graag in verblijft. Onderscheidend kijken naar de toekomst, met nieuwe technieken op een nieuwe manier samenwerken. We worden als bouwer regisseur van een innovatief proces. Niet meer simpel stenen stapelen en installaties aan elkaar knopen. Samen met onze partners bedenken we alle details voor de eerste keer. Want één ding is wel duidelijk: je kunt het niet alleen en dat zou je ook niet moeten willen. De gemeente Eindhoven heeft daarin een belangrijke faciliterende rol: zorgen dat de benodigde vergunningen verkregen wordt.”

Digitalisering kan ervoor zorgen dat de fragmentering die ontstaan is in de bouw weer op te heffen. Dat vraagt om aanpassingen en samenwerken. We hebben alleen nog niet de ontwerptools. En 3D-printen is wel ontwerpen vanuit de techniek. Laten we kijken wat de techniek kan en laten we daarna construeren en ontwerpen.

Jelle Houben vond de weg naar het uiteindelijke ontwerp niet moeilijk. De plek en de nieuwe techniek hebben tot het uiteindelijke ontwerp geleid. Jelle: “Het voelde bijna als een invuloefening. Daar is geen lang denkproces aan vooraf gegaan.” De architect voelt zich niet overbodig worden. Ontwerpen komen voort uit de manier hoe we dingen kunnen maken, dat doen we al heel lang zo, maar nu voegen we iets toe. Nog veel meer dan voorheen zal de architect zich moeten verdiepen in de technische mogelijkheden van het bouwen. Dat biedt perspectief en zorgt voor nieuwe mogelijkheden. Een aantrekkelijk ontwerp zit hem in maatwerk, diversiteit, voor ieder wat wils. Echt eigenaar zijn van de plek.