Verduurzaming woningen Koggenland

167 woningen verduurzamen die verspreid zijn over 8 verschillende dorpen: hoe pak je dat aan? Van Wijnen Heerhugowaard doet het in de gemeente Koggenland. Stephan Langedijk, bouwkundig procesleider van het vastgoedbedrijf van de gemeente, is enthousiast. ‘We werden positief verrast toen Van Wijnen stelde dat de standaard mogelijk is.’

De gemeente Koggenland is een van de vijf gemeenten in Nederland die nog een eigen woningbedrijf heeft.

‘Omdat we gemeenschapsgeld inzetten, moesten we Europees aanbesteden – een traject dat wat meer tijd kost. Uiteraard houden we ons aan de Nationale Prestatieafspraken: onze woningvoorraad moet in 2050 volledig gasloos zijn. Met de gemeenteraad hebben we bovendien afgesproken dat vóór 2027 alle woningen met een energielabel slechter dan C verduurzaamd zijn. Voor dit project gaat het om 167 woningen,’ licht Stephan toe.

De huurder op 1

De gemeente had voor dit project drie afzonderlijke aanbestedingen kunnen uitschrijven – voor elk jaar één – maar koos bewust voor één aanbesteding voor de gehele looptijd van drie jaar. ‘Dat is efficiënter en ook aantrekkelijker voor de aannemer,’ vertelt Stephan, ‘want die kan voor dit project een goed op elkaar ingespeeld team vormen.’ Het project werd gegund aan Van Wijnen Heerhugowaard. ‘Zij straalden vanaf het begin de nodige ervaring uit. ‘Van Wijnen wilde sneller opleveren dan wij vroegen en gaf aan dat ‘de standaard’ haalbaar moest zijn, zodat de woningen klaar zijn voor een gasloze toekomst. Daarnaast beschreven ze duidelijke processen én een omgevingsplan, voor de communicatie met de huurders. Toen was voor ons duidelijk: zij hebben vaker met dit bijltje gehakt. De huurder op 1 zetten is belangrijk voor ons – vanuit die gedachte hebben we de aanbesteding geschreven.

Grote verschillen tussen woningen

Het project is complex. De woningen verschillen sterk van elkaar: de oudste dateert uit 1943, de rest is gebouwd in de jaren 70, 80 en 90. Daarbij zijn de woningen verspreid over acht dorpen: Avenhorn, De Goorn, Grosthuizen, Scharwoude, Berkhout, Oudendijk, Ursem en Obdam. ‘Van Wijnen pakt dit fantastisch op. Er is geen centrale uitvalsbasis. En soms zitten er twee-onder-één-kappers tussen waarvan één helft een huurwoning is en de andere een koopwoning,’ aldus Stephan. Van Wijnen fungeert in de uitvoering ook als schakel tussen huurder en woningbedrijf. ‘Huurders kunnen eenvoudig contact opnemen met mensen van Van Wijnen. Dat werkt prettig.’

Stephan Langedijk

Gemeente Koggenland

“Heldere processen, de huurder op 1 zetten: Van Wijnen Heerhugowaard heeft duidelijk vaker met dit bijltje gehakt.”

Scenario’s op maat

Samen met Frank Reijnen, hoofd projectvoorbereiding bij Van Wijnen Heerhugowaard, keek Stephan naar het best passende scenario voor de verduurzaming. Stephan: ‘Omdat de woningen zo verschillend zijn, was het de uitdaging om daar een standaard voor te maken. We hebben gekozen voor een taakstellend budget per woning. Zo kregen we inzicht in de basiskosten. Eventuele extra’s worden via een standaard meerwerklijst bepaald. Dat geeft duidelijkheid voor alle partijen.’

Frank Reijnen: ‘Van Wijnen heeft een verduurzamingskompas ontwikkeld. We vragen bij de klant gegevens op van de woningen die we gaan verduurzamen. Met het kompas maken we nieuwe scenario’s die laten zien welke isolatiemaatregelen we kunnen toepassen om aan de standaard te voldoen. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld het isoleren van de vloer/kruipruimte, de gevel, het dak en het aanbrengen van mechanische ventilatie. Het pad dat we samen met de opdrachtgever kiezen, werken we verder uit. Voor dit project was van sommige woningen de gevel geïsoleerd, van andere de vloer etcetera. We konden zo vrij eenvoudig een maatregel “aan” of “uit” zetten.’

Duurzaam isoleren met oog voor materiaal

Een groot deel van de woningen had bij aanvang energielabel D of E. Van Wijnen verbetert de thermische schil door vloeren, daken en spouwen te isoleren, HR++-glas te plaatsen en mechanische ventilatie aan te brengen. Stephan vervolgt: ‘Als gemeente hebben we een voorbeeldfunctie. Daarom gebruiken we bij de isolatie ook biobased materialen, zoals Isovlas. Voor kruipruimtes zetten we isolatieparels in. Deze materialen zorgen bovendien voor minimale afvalproductie.’

Inmiddels zijn 50 van de 167 woningen verduurzaamd. De rest volgt de komende anderhalf jaar. ‘Zo werken we dorp voor dorp, huis voor huis aan een duurzamere woningvoorraad.’

De standaard: wat is dat?

Er is een nieuwe standaard voor woningisolatie. Deze standaard geeft aan wanneer een woning goed genoeg is geïsoleerd om aardgasvrij te worden. De standaard is ontstaan uit het Klimaatakkoord en is opgesteld door een commissie die bestaat uit een brede vertegenwoordiging van betrokken partijen, zoals de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Bouwend Nederland, Techniek Nederland en de Woonbond.