Waarom je met participatie sterke buurten bouwt
12-12-2025 10:03
Mady Erkens is ketenmanager wijkaanpak bij Van Wijnen. Vanuit haar achtergrond als projectontwikkelaar weet zij als geen ander hoe belangrijk het is om een buurt mee te nemen in nieuwbouw- of renovatieplannen. Zij neemt het voortouw om in een zeer vroeg stadium de wijk in te gaan en bewoners te laten participeren in een plan. “Participatie is geen verplicht nummer, maar een kans om samen iets moois te maken voor de buurt.”
Mady vertelt over de visie op participatie, een onderdeel van de waardenfase binnen onze werkwijze “Samen maken we de buurt”. Ook geeft ze enkele voorbeelden van participatie en de uitkomsten daarvan voor projecten.
Vroeg beginnen betekent minder bezwaren en meer draagvlak
“Bij Van Wijnen geloven we dat betrokkenheid niet pas begint bij een definitief plan, maar juist daarvóór: het moment waarop we de waarden, wensen en uitdagingen van een buurt ophalen. Op basis daarvan maken we een plan dat zoveel mogelijk aansluit bij de buurt, maar ook binnen de gestelde kaders van het project blijft. Als je met een definitief plan de wijk in gaat, neem je mensen niet mee, maar informeer je hen slechts. Dat stuit vaak op bezwaren.
Het voordeel van vroeg de wijk in gaan en praten met bewoners is dat je de kans op bezwaren minimaliseert en op betere voet staat met de buurt. Zij hebben vervolgens ook meer begrip voor de bouwactiviteiten. Door vanaf het begin transparant en eerlijk te zijn, bouw je al in een vroeg stadium een goede relatie op.”
De kracht van luisteren: leer de buurt kennen
“Door actief de wijk in te gaan, leer je haar bewoners het beste kennen. Normaliter kiezen we altijd een locatie in de buurt zelf om mensen uit te nodigen voor een bijeenkomst. Mensen voelen zich daar thuis en hoeven niet ver te reizen.
Bij één project was dat niet mogelijk. We kozen daarom een grasveld in de wijk. We zetten een partytent neer, zorgden voor koffie en koeken en hingen posters met het plan op, zodat zichtbaar was wat er in hun wijk ging gebeuren."
Zo kwamen we erachter dat er een Molukse gemeenschap in de wijk woonde. En wat bleek: de acht woningen die direct aan het plan lagen en voor wie ook het meest verandert of mogelijk overlast oplevert, waren allemaal van mensen binnen die gemeenschap. We spraken een oudere vrouw die namens de gemeenschap sprak. We hebben met haar afgesproken dat we een vervolg zouden plannen om details van het plan te bespreken: waar komen parkeerplaatsen, verlichting, enzovoort. Zo nemen we hen actief mee, kunnen we details aanpassen en hen écht betrekken. Het is niet de eerste prioriteit van participatie, maar zo voorkom je klachten en bezwaren uit de wijk.”
Mady Erkens
Ketenmanager Wijkontwikkeling
“Participatie vraagt tijd en aandacht, maar het levert betrokkenheid en minder bezwaren op. Je investeert aan de voorkant van een project om aan de achterkant problemen met de buurt te voorkomen."
Samen plannen verbeteren
“Komt het voor dat we plannen helemaal omgooien na een gesprek met de wijk? Zelden tot nooit. Wat je vaker ziet, is dat we details aanpassen aan wensen en behoeften uit de buurt. We hebben laatst een voorlopig ontwerp gepresenteerd aan bewoners. De reacties waren positief, maar parkeren bleek een belangrijk thema. Daar hebben we samen met bewoners, die hun eigen ideeën al hadden, en de gemeente over nagedacht. Uiteindelijk kwamen we tot een oplossing. We hebben deze oplossing gepresenteerd door met stoepkrijt aan te geven waar inritten zouden komen. Zo kon iedereen zien wat we hadden aangepast.
We konden het niet voor iedereen 100% goed oplossen, maar zodoende hebben we wel draagvlak gecreëerd in de wijk. Nu we richting de definitieve planvorming gaan en uiteindelijk de uitvoering, organiseren we weer een informatieavond om bewoners betrokken te houden. Zo weten zij precies wat er staat te gebeuren.”
Wees eerlijk, zichtbaar en betrokken
“De gouden regel is dat je eerlijk bent over wat wel kan en wat niet kan. Je kunt niet tegen iedereen ‘ja’ zeggen, want dan moet je achteraf mensen teleurstellen. In de praktijk kun je een plan ook niet helemaal omgooien. Bijvoorbeeld als iemand zegt dat hij niet wil dat er een appartementencomplex naast zijn huis wordt gebouwd. Dan is het zaak om eerlijk te zijn dat dat wel gaat gebeuren, maar wel begrip te tonen en te kijken waar je iemand wél in tegemoet kunt komen.
Zorg ook dat je altijd terugkoppeling geeft na een sessie: wat hebben we geleerd en wat kunnen we verwerken in het plan? Duurt het langer voordat je een update kan geven? Zorg dan dat je tussentijds updates stuurt. En zorg dat je bereikbaar en zichtbaar blijft, ook als de bouw is begonnen.”
Samen maken we de buurt – en dat merk je
“Participatie vraagt tijd en aandacht, maar het levert betrokkenheid en minder bezwaren op. Je investeert aan de voorkant van een project om aan de achterkant problemen met de buurt te voorkomen. Het belangrijkste is dat je een project buurt-eigen maakt, zodat iedereen er naar tevredenheid kan (blijven) wonen.”
Meer weten over participatie?
Neem dan contact op met Mady Erkens.