Circulair bouwen: van droom naar realiteit

Wij bouwen samen aan ruimte voor een beter leven. Voor nu én de toekomst. We kijken verder dan de huidige (woon)behoeftes en bouwmogelijkheden en zijn zuinig op de wereld. We ontwikkelen gasloos, energiezuinig en liefst circulair. Dit is voor de aarde én de eindgebruiker de beste keuze. Circulair bouwen is sneller, beter en goedkoper. Dat de bouwsector één van de grotere milieuvervuilers is, is ons een doorn in het oog. Wij hebben onszelf tot doel gesteld in 2025 100% toekomstbestendig te zijn en zetten op verschillende niveaus stappen om deze te behalen.

Wij bouwen samen aan ruimte voor een beter leven. Voor nu én de toekomst. Daarom kijken we verder dan de huidige (woon)behoeftes en bouwmogelijkheden en bedenken we ons bij alles wat we doen of het nog beter kan.

Circulair bouwen

We voelen ons verantwoordelijk voor onze planeet, de eindgebruiker en de generaties na ons. Daarom ontwikkelen we gasloos, energiezuinig en liefst met circulaire bouwmaterialen. Dit is voor de aarde én de eindgebruiker de beste keuze. Circulair bouwen is sneller, beter en goedkoper.

0% afval in 2025

We realiseren ons dat de bouwsector een van de grotere milieuvervuilers is. We zoeken, om te beginnen, bij onszelf naar oplossingen voor circulariteit in de bouw. Vandaar dat het doel om in 2025 volledig afvalvrij te werken. Dit betekent dat we voor alle reststromen recycling als ondergrens hanteren. Dat staat gelijk aan trede C op de Ladder van Lansink, de standaard op het gebied van afvalbeheer. We zetten op verschillende niveaus stappen om dit te behalen.

Voor circulair bouwen is het nodig om keuzes te maken

Bij onze projecten zijn we ambitieus. Zo streven we naar de toepassing van duurzame materialen, een zo laag mogelijke CO2-uitstoot, hoge energiezuinigheid en het hergebruik van nieuw en bestaand vastgoed. Zo komt circulariteit in de bouw meer en meer centraal te staan.

Kennisvergaring over circulair bouwen

De ontwikkelingen op het gebied van circulair bouwen volgen elkaar razendsnel op. We willen voorop lopen als het gaat om innovatie in de bouw en om circulair bouwen in het bijzonder. Onze Research afdeling is verantwoordelijk voor het vergaren van kennis op dit gebied en het verkennen van uiteenlopende mogelijkheden op het gebied van circulair bouwen.

Building Circularity Index

Met behulp van onder meer de Building Circularity Index (BCI) van Alba Concepts
meten we continu waar we staan. Deze meetmethode stelt de circulariteit van een vastgoedobject vast door te kijken naar materiaalgebruik en de losmaakbaarheid van materialen. Oftewel: waar komen de materialen vandaan, wat doe je met de materialen, hoe verwerk je de materialen en wat doe je er in de toekomst mee?

De mate van circulariteit wordt uitgedrukt in een percentage. Om een beeld te geven: een traditioneel gebouwde woning scoort 36% op de BCI 2.0. De score van de Fijn Wonen woningen die vanaf medio 2022 uit onze woningfabriek komen, bedraagt maar liefst 71%. Een andere meetmethode waar we gebruik van maken is Het Nieuwe Normaal (HNN).

Slim gebruik van circulaire bouwmaterialen

We geloven dat versnelling nodig is om Nederland écht circulair te krijgen. Daarom werken we graag samen met organisaties die net zo gedreven zijn als wij. Zo wisselen we kennis uit en trekken we samen op met Cirkelstad en Alba Concepts. En met Madaster voor een materialenpaspoort en slim circulair gebruik van bouwmaterialen.

Het nieuwe normaal

Er zullen genoeg bedrijven zijn die eerst afwachten tot wat overheid en wetgeving hen voorschrijven. Dat doen wij niet. Wij kijken liever naar wat er nu al mogelijk is op het gebied van circulariteit in de bouw.

In alle openheid werken wij toe naar het convenant voor circulair bouwen: Het nieuwe normaal 2023. Dit doen we via het programma ‘Samen Versnellen’ van BZK en Cirkelstad. Dit convenant bepaalt de hoogte van de circulaire lat via normeringen die we gezamenlijk met het programma ‘Samen Versnellen’ hebben vastgesteld.

Een greep uit onze circulair bouwen referentieprojecten:

Fijn Wonen door middel van Circulair bouwen

De koffie staat klaar in de circulaire woning

Met Fijn Wonen, een van onze woonoplossingen, tonen we aan dat geïndustrialiseerd circulair bouwen op grote schaal hand in hand gaan. De ontwikkeling van een volledig modulaire én remontabele woning was voor ons de volgende logische stap in het najagen van ambities voor de toekomst. Want een woning die je kunt monteren, demonteren en remonteren heeft een veel langere levensduur. Zo gebruiken we de schaarse materialen optimaal.

Losmaakbaarheid: hoe hebben we dat aangepakt?

Met het hele projectteam is er hard gewerkt om de verschillende onderdelen van een modulaire en remontabele woning te ontwikkelen. En de verbindingen losmaakbaar te maken.

We hebben gebrainstormd, onderzocht, getest, bijgeslepen, gebouwd, gedemonteerd en geremonteerd. Het resultaat was een prototype van een circulaire woning in Gorredijk (2018), die we vervolgens hebben geoptimaliseerd. Vanaf medio 2022 zijn de Fijn wonen-woningen die uit onze woningfabriek komen, standaard circulair gebouwd.

De Loskade Groningen

Experimenteren met de wijk van de toekomst

De Loskade is een pop-up wijk gericht op duurzame innovaties in een experimentele omgeving. Zo anticiperen we op de veranderende gebruikerswensen zoals compact, betaalbaar en zelfvoorzienend wonen en het ontdekken van een deeleconomie. De wijk van de toekomst is ook dé plek om de circulaire economie tot bloei te laten komen.

Circulair bouwen in de praktijk

Tot 2030 mogen we hier in de praktijk experimenteren met 46 tijdelijke (shortstay) woningen. Met échte bewoners en hun ervaringen. Met ruimere kaders dan we gewend zijn op het gebied van wet- en regelgeving, welstand en garanties.

Zo creëren we in dit Living Lab ruimte voor revolutionaire oplossingen op het gebied van circulaire bouwmaterialen en installaties – in, aan en rond de woning. Een ruimte van 46 tijdelijke wooneenheden die we graag samen met partijen met dezelfde duurzame ambities willen invullen. Alle wooneenheden worden ter plaatse circulair gebouwd en in vier verschillende types opgetrokken, uiteenlopend van ruime eengezinswoningen tot appartementen.

Ziekenhuis Nij Smellinghe

Slim (her)gebruiken van materialen

In Drachten bouwen we samen met Unica aan duurzame zorg voor Nij Smellinghe. De zorg verandert en dat vraagt om modernisering en vernieuwbouw van het Drachtster ziekenhuisgebouw. Duurzaamheid staat hoog in het vaandel, zowel bij ons als bij Nij Smellinghe. Bij de vernieuwbouw hebben we dan ook slimme, duurzame en energiebesparende materialen gebruikt.

Materialenpaspoort van Madaster

Ook zetten we waar mogelijk in op hergebruik van de aanwezige materialen. Zo verwerken we bijvoorbeeld kostbaar hardhout uit de oude constructie tot nieuwe kozijnen. De bouwmaterialen die we gebruiken worden allemaal in Madaster geregistreerd: een onafhankelijk platform voor materialenpaspoorten.

Roelof Faber vertelt: “Inzicht in de herkomst en verwerkingsmogelijkheden van materialen is essentieel voor circulair bouwen. Voor Nij Smellinghe stelden we daarom een materialenpaspoort op van Madaster. De materiële, circulaire en financiële informatie in een materialenpaspoort biedt een beter inzicht in de materiaalhuishouding in de gebouwde omgeving. Hergebruik van materialen wordt eenvoudiger, slim ontwerpen gestimuleerd en afval geëlimineerd.

Transformatie voormalig kantoorgebouw Zandkasteel

Materialen terug op de markt

In Amsterdam-Zuidoost werken we aan drie torens van kantoorgebouw Zandkasteel. Dit voormalige ING kantoor en gemeentelijke monument renoveren en transformeren we in opdracht van gemeente Amsterdam tot een schoolgebouw voor de Amsterdam International Community School South East.

Circulaire woningen

De doelstelling van gemeente Amsterdam is om dit project zo duurzaam mogelijk uit te voeren en circulair te bouwen. Uit dit project hebben we een ruim aanbod aan mooie te hergebruiken materialen bestemd voor de circulaire woningen ‘geoogst’, zoals meubilair, inventaris en systeemwanden. Deze materialen hebben we aan de markt aangeboden via een Oogstoproep.

Circulair sloopproject

Om onze circulaire bouw ambitie in de renovatiefase van dit project kracht bij te zetten, is het Zandkasteel aangemeld voor de pilot ‘Verificatieregeling Circulair Sloopproject’. Met het stempel ‘Circulair Sloopproject’ tonen we aan dat we voldoen aan de vergaande eisen voor het slopen van circulaire bouwmaterialen. Onze doelstelling bij dit project is om zo hoog mogelijk te eindigen op de R-ladder van circulair bouwen.

Een demontabel en circulair gebouwd paviljoen op de Floriade Expo 2022

Materialen van de markt

Op de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade Expo 2022 bouwen we een circulair en demontabel paviljoen van 200 vierkante meter. Dit is een initiatief van duurzaamheidscollectief Circuloco (circulair + local) waar wij samen met Atelier Dutch, De Realisatie, PRICE, Buildings that matter en gemeente Almere deel van uitmaken.

Materiaal met een tweede leven

Voor de bouw van het paviljoen putten we uit materialen die een tweede leven kunnen krijgen. We vroegen bij onze eigen locaties, opdrachtgevers en de bredere markt wat er aan materialen vrij kwam.

Het gebouwontwerp kreeg vorm met het aanbod van materiaal als uitgangspunt. Inmiddels is de bouw van dit unieke demontabele paviljoen in Almere gestart. Waar het gebouw na de Floriade Expo 2022 terechtkomt, is nog niet bekend.

Accolade Heerenveen

Focus op hergebruik en lokaal

Als woningcorporatie van 16.000 woningen kan en wil Accolade verschil maken in de regio. Stap voor stap maakt zij haar panden steeds toekomstbestendiger. Het eigen kantoor is daarvan een schoolvoorbeeld.

Slim verwerken van restproducten

De principes ‘hergebruik’ en ‘lokaal’ staan in dit gebouw centraal. Voor de inrichting is bijvoorbeeld hout gebruikt uit gesloopte woningen in Joure. Meubilair is hergebruikt of vervaardigd uit EcoBoard. Dit is een biobased plaatmateriaal gemaakt uit land- en tuinbouwreststromen als stro, riet of tomatenloof.

Het decoratieve plaatmateriaal in de keuken is afgewerkt met biologische laminaten en voor de wand- en plafondisolatie zijn (natuurlijke) restproducten gebruikt. Zonnepanelen en energiezuinige maatregelen dragen bij aan de toekomstbestendigheid van dit innovatieve kantoorgebouw.